JAK MOTYWOWAĆ I WSPIERAĆ DZIECKO DO SYSTEMATYCZNEGO UCZENIA SIĘ?
Pytania rozpoczynające się od „jak” są bardzo interesujące, ponieważ spodziewamy się jakiegoś konkretnego, skutecznego sposobu. Bardzo często rozmawiając o motywowaniu dzieci do pracy warto zastanowić się „co, gdyby taka sytuacja miała odniesienie do mnie?”. Warto pamiętać, że jako dorośli bardzo nie lubimy, gdy ktoś nam coś narzuca, dodatkowo nie należy zapominać, że każdy z nas ma na swoim koncie wiele niepowodzeń a to co sobie zakładamy nie zawsze jest skuteczne i doprowadza nas do celu.
.
1. Wspólna, oparta na wzajemnym szacunku rozmowa to jeden z kluczy do osiągania wspólnych celów. Pamiętajmy, że „oliwą do ognia” są zwroty typu: „Ty zawsze”, „Ty nigdy”, „ciągle” itp. Warto posługiwać się językiem faktów. Aby lepiej to zobrazować możemy porównać to do wszystkiego co może zarejestrować kamera z dźwiękiem. Kamera nie widzi bałaganu, widzi natomiast książki, które leżą na podłodze. Kamera nie widzi, że ktoś jest np. „niemiły”, kamera może zarejestrować konkretne wyrażenie jakiego użyło dziecko.
2. Organizacja pracy. Wszystkie najważniejsze punkty zostały opisane we wpisie o nazwie „Jak zorganizować dzieciom warunki do pracy w domu”. KLIK
3. Pytajmy dziecko czego potrzebuje i jak możemy mu pomóc. Bardzo często zdarza się, że uzyskujemy odpowiedź, jednak nie jest ona zgodna z naszymi oczekiwaniami. Pamiętajmy, że to dobra nauka kompromisu – dla obu stron.
4. Praca na pozytywach – pamiętajmy o korzyściach jakie może otrzymać dziecko. Uczulam, że z perspektywy 8 latka argument o możliwości wymarzonych studiów nie jest żadnym argumentem. Pokuszę się nawet o stwierdzenie, że nawet dla ósmoklasisty. Co ważne – nagrodą oraz sytuacją pozytywną nie może być uniknięcie kary! Jest to motywowanie negatywne.
W tym celu przedstawiam Państwu projekt tablicy motywacyjnej, którą zawsze warto mieć w domu. Pamiętajmy jednak, że to od naszej konsekwencji i systematyczności zależy, czy będzie się ona sprawdzała.
Tablica zawiera przykłady głównie dla młodszych dzieci – śmiało można ją modyfikować pod potrzeby starszych uczniów oraz obecnej sytuacji.
SYSTEM NAGRADZANIA
System punktacji: za określone zachowania dziecko dostaje punkty, a potem te punkty może wymienić na nagrodę. Punkty nie mogą być zbierane za karę, to ma być system nagradzania, a nie karania.
Przygotować listę tego, co musi zostać zrobione, i tego, co powinno być wykonane, ale nie musi. Warto zrobić to na spokojnie, przemyśleć, odłożyć i wrócić do tego po paru dniach (chodzi o to, żeby mieć świadomość, co wywołuje najsilniejsze konflikty, a co dziecko robi w miarę chętnie).
Niech rzeczy wymagające dużego wysiłku będą premiowane specjalnie. Dopiero wtedy zwołujemy naradę rodzinną i omawiamy sprawę.
Niech dziecko pierwsze zabierze głos i samo spróbuje ustalić, co należy do jego obowiązków, co sprawia mu szczególny kłopot i za co chciałoby być nagradzane specjalnie.
W ten sposób powstały dwie listy. Na pierwszej te czynności, które osoba wykonuje w miarę chętnie (bez nagradzania)
codzienne obowiązki:
- Ubrać się i sprzątnąć piżamę;
- Przebrać się po przyjściu z przedszkola;
- Schować ubrania do szafki;
- Umyć ręce po przyjściu z przedszkola;
- Rozpakować plecak – wstawić pudełko na śniadanie i termos do zlewu;
- Sprzątnąć talerze po jedzeniu i zmieść okruszki;
- Schować ubrania do szafki lub wrzucić do kosza;
- Pomagać mamie, gdy poprosi (przynoszenie, krojenie różnych rzeczy);
W ciągu dnia można przypomnieć, np.: "punkt 4". Jeśli dziecko nie czyta, można listę opatrzyć odpowiednimi rysunkami, ew. fotografiami. Samo przygotowywanie tej listy, to świetna okazja do rozmowy o tym, że każdy ma swoje obowiązki.
Lista numer 2: lista, za którą można otrzymać punkt:
Za co może otrzymać punkt:
- za porządne wykonanie codziennych obowiązków;
- za narysowanie czegoś (ładnie i starannie!)
- za wykonanie ćwiczeń z ćwiczeniówki lub gazetki;
- za ćwiczenia logopedyczne (przynajmniej 15 minut!);
- za nauczenie się na pamięć wierszyka lub piosenki;
- za umycie zębów rano;
- za samodzielną zabawę (co najmniej 30 minut);
- za uważne wysłuchanie długiej bajki w ciągu dnia;
- za sprzątnięcie zabawek, farb itp.;
- za uporządkowanie pokoju przed snem;
W dalszej kolejności należy ustalić listę nagród i ilość potrzebnych punktów. Oczywiście wszystko tu zależy od tego, co dziecko lubi. Na przykład dużym powodzeniem może cieszyć się gra na komputerze (przy czym w gry edukacyjne można grać bez punktów, tu chodził o gry "inne") i wyjazd z np. z tatą czy mamą. Skrzynia nagród to taka mieszanina różnych drobiazgów: naklejek, zabawnych dziecięcych guzików, kamyków półszlachetnych, które dzieci kolekcjonują, malutkich modelinowych zwierzątek.
Przykładowe nagrody (punkty do ustalenia)
- granie w dowolnie wybraną grę na komputerze przez 40 minut (5 punktów)
- granie w grę w planszową z rodzicami (3 punkty)
- jajko niespodzianką (5 punktów)
- książka lub kaseta na określony temat (30 punktów)
- wyjazd z tatą na ryby (20 punktów)
- zabawka lub inna rzecz (ustalane)
- skrzynia nagród (10 punktów)
Tak skonstruowany system działa około roku, czasem można dostać punkt także za inne, nie wymienione na liście rzeczy, np. bardzo grzeczne zachowanie podczas nieobecności rodziców (stopień grzeczności oceniał opiekun) lub za pomoc w noszeniu węgla, drewna, przesadzaniu kwiatków, zbieraniu warzyw (oczywiście to pomoc na miarę sił dziecka, ale jednak pomoc).
Dla dzieci w wieku szkolnym pojawiają się nowe wyzwania, które trzeba uwzględnić. Można dodać kilka punktów, inne przenieść do listy obowiązków, która może się mocno wydłuży. Parę rzeczy trzeba uszczegółowić (np. składanie ubrań).
Lista pierwszoklasisty
Codzienne obowiązki:
- ubrać się i sprzątnąć piżamę;
- umyć rano zęby;
- przebrać się po przyjściu ze szkoły;
- schować złożone ubrania do szafki;
- umyć ręce po przyjściu ze szkoły;
- zanieść plecak na górę do pokoju;
- rozpakować plecak;
- sprzątnąć talerze po jedzeniu;
- sprzątnąć zabawki, farby itp.;
- wieczorem schować ubrania do szafki lub wrzucić do kosza;
- pomagać mamie gdy poprosi (przynoszenie różnych rzeczy);
- sprzątnąć rowery i hulajnogę;
Za co może otrzymać punkt:
- za porządne wykonanie codziennych obowiązków;
- za narysowanie czegoś (ładnie i starannie!)
- za wykonanie dodatkowych ćwiczeń z ćwiczeniówki lub gazetki;
- za ćwiczenia logopedyczne (przynajmniej 15 minut!);
- za nauczenie się na pamięć wierszyka lub piosenki;
- za ładne czytanie (1 stronę);
- za pomoc w roznoszeniu ubrań do szafek;
- za uporządkowanie pokoju przed snem;
- za odrobienie lekcji;
- za szczególnie staranną pracę (lekcje);
- za wykonanie pracy szybko i w skupieniu;
Lista czterolatka
Codzienne obowiązki:
- ubrać się i sprzątnąć piżamę;
- umyć rano zęby;
- wieczorem schować ubrania do szafki lub wrzucić do kosza;
- pomagać mamie gdy poprosi (przynoszenie różnych rzeczy);
Za co może otrzymać punkt:
- za porządne wykonanie codziennych obowiązków;
- za narysowanie czegoś (ładnie i starannie!)
- za wykonanie ćwiczeń z ćwiczeniówki lub gazetki;
- za ćwiczenia logopedyczne (przynajmniej 10 minut!);
- za nauczenie się na pamięć wierszyka lub piosenki;]
- za ładne zaśpiewanie piosenki lub powiedzenie wierszyka;
- za pomoc w ładowaniu pralki;
- za pomoc w roznoszeniu skarpetek i majtek do szuflad;
- za uważne wysłuchanie z płyty długiej bajki w ciągu dnia;
- za uporządkowanie pokoju przed snem;
Na koniec sprawa techniczna – punkty to kolorowe pinezki przypinane do tablic korkowych – tablica młodszego dziecka może być w pokoju rodziców (pod kontrolą), starsze dzieci wpinają (i liczy) sobie punkty same.
Co wieczór, przed pójściem do łóżka można "rozliczyć" dzień i przydzielić punkty. Jeśli zdarzy się dzieciom zasnąć przedtem – staram się samemu pamiętać o przypięciu należnych punktów i wyjaśnieniu tego następnego ranka.
System można dostosowywać do własnych potrzeb. W tym przypadku do pracy w domu. Dlatego ważne jest aby zadbać o odpowiednią przestrzeń dla dziecka w domu – choćby w postaci biurka, przy którym będzie tylko i wyłącznie „pracowało”.
Odsłony: 1802